Wisła

Historia

Historia Wisły/mapa/ sięga przełomu XVI i XVII wieku, kiedy to pojawili się tu pierwsi osadnicy. Byli to drwale pracujący na rzecz książąt cieszyńskich, dostarczający drewna opałowego i gontów . Równocześnie z nimi osiedlali się tu Wołosi , przynosząc ze sobą kulturę pasterską, . Pierwszy dokument wspominający wieś pochodzi z 1615 roku. W 1643 r., z polecenia księżnej Elżbiety Lukrecji Cieszyńskiej, nowa wieś została wpisana do urbarza Księstwa Cieszyńskiego liczyła wtedy 30 osadników.W tym okresie działało w Wiśle 15 spółek sałaszniczych, zajmujących się wypasem owiec Najstarsza księga gruntowa Wisły z 1644 r. zawiera wpis o zamknięciu drewnianego kościoła ewangelickiego, co świadczy , że od samego początku Wisła była wsią protestancką. W połowie XVII wieku szybko wzrastała liczba osadników, szukających tu schronienia przed prześladowaniami religijnymi kontrreformacji , który wzmagał się na nizinnych terenach Księstwa Cieszyńskiego od momentu przejęcia tych ziem przez Habsburgów w 1653r. Poprawę bytu przynosi dopiero tzw. patent urbarialny cesarzowej Marii Teresy Habsburg z 1771 r., który ograniczył pańszczyznę natomiast patent religijny cesarza Józefa II z 1783 r. nadał równe prawa religijne protestantom. XIX wiek to stopniowy rozwój Wisły. W 1824 r. wzniesiono nowy budynek szkolny, istniejący do dnia dzisiejszego. Wybudowano drogę łączącą Wisłę z Ustroniem (1837 r.). W 1838 r. oddano do użytku murowany kościół ewangelicki, a w roku 1856 r. swój kościół otworzyli także katolicy. W tym samym czasie postępował upadek gospodarki pasterskiej w Beskidach. Wiązało się to z uruchomieniem pod koniec XVIII wieku hut na terenie Śląska Cieszyńskiego, które potrzebowały do produkcji wielkich ilości drewna. Książę Albert Sasko-Cieszyński zapoczątkował nowy okres gospodarki leśnej w Beskidzie Śląskim, z Saksonii sprowadził służbę leśną oraz rozpoczął ograniczanie dotychczasowych swobód góralskich. Od początku XIX wieku do Wisły zaczynają przyjeżdżać miłośnicy wypraw turystycznych, udający się do źródeł rzeki Wisły. 4 sierpnia 1810r. pierwszą udokumentowaną wycieczkę na szczyt Baraniej Góry odbył późniejszy książę pszczyński Ludwig von Anhalt-Köthen-Pless. W 1843 r. źródła Wisły zwiedził Wincenty Pol – geograf i poeta w jednej osobie.Odkrywcą Wisły na szeroką skalę był Bogumił Hoff badacz kultury ludowej, współpracownik Oskara Kolberga, odwiedził wieś w 1882 r. i zachwycony jej urokiem zaczął propagować jej walory . W 1885 r. wybudował pierwszą willę wypoczynkową „Warszawa”.Następnie dzieło Hoffa przejął znany warszawski uczony, filozof i psycholog – dr hab. Julian Ochorowicz. Wybudował on kilka następnych drewnianych pensjonatów, np.: „Maja” i „Sokół” a „Ochorowiczówka” istnieje do dziś. Do Wisły zaczęli zjeżdżać letnicy. W lipcu 1896 r. dzięki Julianowi Ochorowiczowi który prowadził praktykę psychologiczną, odwiedziła Wisłę Maria Konopnicka, A w 1900 r. przebywał tutaj Bolesław Prus, a rok później, bawił tu Władysław Reymont, który w willi Ochorowicza pisał fragmenty swoich „Chłopów”. Sam Ochorowicz osiadł w Wiśle w 1899 r. i mieszkał z przerwami do 1913 r., prowadząc tu m.in. swe eksperymenty parapsychologiczne. W latach 1909 – 1912 mieszkała tu również Stanisława Tomczykówna – słynne „medium” Ochorowicza.W 1911 r. za namową Juliana Ochorowicza oraz dzięki zabiegom Bogdana Hoffa uruchomiono w centrum wsi nowoczesny zakład kąpielowy. Latem 1911 r. przebywało w Wiśle około 300 gości i z tego względu Rząd Krajowy w Opawie oficjalnie uznał wieś za letnisko a po przeprowadzonych badaniach wykazano niezwykłą czystość miejscowego powietrza i wody.W okresie międzywojennym Wisła nabrała cech uzdrowiska. Zbudowano basen kąpielowy i skocznię narciarską w Głębcach oraz około 100 nowych willi. W 1927 r. otwarto nową drogę z Cieszyna do Wisły z pierwszymi przewozami autobusowymi z Wisły do Cieszyna i Katowic. W 1929 r. do centrum Wisły dotarła linia kolejowa a w 1932r przedłużono ja do Głebiec oraz połaczono Wisłe z Istebną nową drogą przez przełęcz Kubalonka. W 1931 r. władze wojewódzkie przekazały prezydentowi RP wraz z honorowym obywatelstwem Wisły rezydencję na Zadnim Groniu (tzw. Zameczek Prezydencki). Wybudowano ją ze składek społeczeństwa śląskiego. Jako ośrodek narciarski Wisła ustępowała tylko Zakopanemu. Po 1945 r. większość przedwojennych pensjonatów upaństwowiono a Wisła stałą się najpopularniejszym ośrodkiem wypoczynkowym dla mieszkańców Górnego Śląska. Dalszy rozwój miejscowości nastąpił w latach 60. W 1962 r. Wisła otrzymała prawa miejskie, a równocześnie zaczęły powstawać pierwsze branżowe i zakładowe domy wypoczynkowe oraz ośrodki campingowe w Kopydle, Głębcach i Malince. Następne lata to sukcesywne otwieranie kolejnych kompleksów domów wczasowych: na stokach Jarzębatej i Bukowej.W 1968 r. oddano do użytku drogę do Szczyrku przez Salmopol. W 1964r.zorganizowano po raz pierwszy w Wisle Tydzień Kultury Beskidzkiej jako nie tylko świętem folkloru i sztuki ludowej, ale przede wszystkim tańca, śpiewu, muzyki, zabawy i radości. Tradycjami nawiązuje do przedwojennego „Święta Gór”. Wydarzenie to jest niepowtarzalną okazją do kontaktu i zapoznania się z rodzimą kulturą ludową, jak i do styczności z różnorodną i niejednokrotnie orientalną kulturą innych państw i narodów. Faktem świadczącym o wyjątkowości tego festiwalu jest również to, że Tydzień Kultury Beskidzkiej jest najstarszą, największą i najdłużej trwającą w Europie imprezą folklorystyczną wpisaną w kalendarz światowych spotkań folklorystycznych odbywających się pod patronatem C.I.O.F.F. – Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Folklorystycznych, Festiwali i Sztuki Tradycyjnej. Obecnie Wisła nadal sie rozwija i rozbudowuje bazę hotelową starając się przyciągnąć turystów wieloma atrakcjami tak turystycznymi jak imprezami kulturalnymi.W miescie znajdują się 4 stacje narciarskie /Stożek ,Soszów, Cieńków , Nowa Osada/a w 2008r. została oddana do użytku nowa skocznia w Malince im. Adama Małysza obecnie najsłynniejszego mieszkańca Wisły. Stąd wywodzą sie także jego trenerzy Jan Szturc i Apoloniusz Tajner .Do swoich wiślańskich korzeni przyznaje się także znany pisarz Jerzy Pilch.

Wisła