Ostrawa (czes.: Ostrava, niem.: Ostrau) – miasto w Czechach na granicy Śląska Cieszyńskiego, Śląska Opawskiego i Moraw, u ujścia do Odry dwóch rzek: Opawy i Ostrawicy. Miasto leży przy północnym wejściu Bramy Morawskiej.Stolica kraju morawsko-śląskiego, okręgu terytorialnego kraj północnomorawski i powiatu Ostrawa-Miasto.W 2001 roku miasto zamieszkiwało 316744 osób
Przez teren osady od najdawniejszych czasów biegł szlak bursztynowy, a następnie szlak handlowy z Moraw na Górny Śląsk. W VIII pojawiły się osiedla słowiańskie, a w X gród Gołęszyców. Granica Śląska z Morawami została uregulowana na rzece Ostrawica w grudniu 1261 co potwierdzono w specjalnym dokumencie wystawionym przez nowego króla czeskiego Przemysła Ottokara II . Pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1279, mówiąca o spotkaniu praskiego biskupa Tobiasza z Bechyně z biskupem ołomunieckim Brunonem ze Schauenburku mającym mieć miejsce w biskupim mieście Ostrawie leżącym za opawską prowincją. Prawa miejskie Ostrawia uzyskała pomiędzy 1268 a 1278. W 1290 roku prawobrzeżna Ostrawa leżąca na terenie Śląska (w odróżnieniu od części morawskiej) stała się własnością książąt cieszyńskich. Z 1380 roku pochodzi pierwsza wzmianka o dwóch oddzielnych Ostrawach. Obecna Śląska Ostrawa nazywała się wówczas Wendyjską (Słowiańską), naprzeciw niej Morawską Ostrawę oznaczono jako Niemiecką pod koniec XV wieku, pomimo iż właśnie wówczas w mieście zaczęła wyraźniej zaznaczać swoją obecność społeczność czeska. W końcu XIV zamek w Polskiej Ostrawie przeszedł w ręce szlacheckie, stając się ośrodkiem dóbr, zwanych „państwem polskoostrawskim”, natomiast Morawska Ostrawa w skład dóbr hukwaldzkich. W średniowieczu Morawska Ostrawa zasiedlona została przez osadników z Niemiec. Od 1714 Polska Ostrawa była własnością rodu Wilczków. W 1763 w okolicach miasta odkryto znaczne złoża węgla kamiennego. Od tego czasu, aż do 1994 kiedy zaniechano wydobycia, datuje się intensywny rozwój miasta jako ośrodka górniczego i przemysłowego.
27 listopada 1919 władze czechosłowackie zmieniły nazwę Ostrawy Polskiej na Ostrawę Śląską. Po powstaniu państwa czechosłowackiego wysunięto ideę stworzenia Wielkiej Ostrawy gdzie po połączeniu 7 morawskich gmin: Morawskiej Ostrawy, Przywozu, Witkowic, Mariánskich Hor, Zábřehu nad Odrou, Novej Vsi i Hrabůvky, 1 stycznia 1924 powstał jeden twór administracyjny o nazwie Morawska Ostrawa. Pierwszym komisarzem został Jan Prokeš. Komisja administracyjna składała się z 31 Czechów, 9 Niemców i 2 Żydów. Nowe miasto miało 4029 hektarów i 113 709 mieszkańców. W sąsiedniej Śląskiej Ostrawy powstał konkurencyjny projekt przyłączenia do niej Hruszowa, Muglinowa, Michałkowic i Radwanic, jednak niezgodziły się na to Radwanice i Muglinów.
Po zajęciu Czechosłowacji przez wojska niemieckie doszło do zrealizowania pierwotnego planu Wielkiej Ostrawy. 1 lipca 1941 do Morawskiej Ostrawy przyłączono Śląską Ostrawę, Hruszów, Kończyce Wielkie, Kończyce Małe, Michałkowice, Muglinów i Radwanice z powiatu frydeckiego, oraz Hrabovą, Novą Bělę, Starą Bělę i Výškovice z powiatu morawskoostrawskiego. Druga wojna światowej w okolicach Ostrawy skończyła się wraz z nadejściem Armii Czerwonej w kwietniu 1945 roku. Wiele z miejscowości przyłączonych przez Niemców do Morawskiej Ostrawy czasowo się usamodzielniło. W dniu 10 maja 1945 roku w Ostrawie uruchomiono dla Niemców obóz Hanke, w którym życie straciło co najmniej 231 osób.
Obecnie Ostrawa zmienia swój wizerunek i nastawia się na turystów, inwestując w kolejne atrakcje miejskie oraz w renowację zabytkowych obiektów, których na jej terenie znajduje się znaczna ilość.Ostrawa jest stolicą kraju morawsko-śląskiego (czes.: Moravskoslezský kraj). Wraz z Boguminem (czes.: Bohumín) tworzy ważny węzeł kolejowy. Ostrawa ma także międzynarodowy port lotniczy Ostrawa-Mošnov. Znajduje się tam także polski konsulat generalny.
Ciekawostki historyczne Ostrawy:
1297 – pierwsza pisemna wzmianka o kościele św. Wacława i zamku w Polskiej Ostrawie,
1362 – król Karol IV nadaje Morawskiej Ostrawie prawo organizowania dorocznych targów,
lata 70. XIV wieku – budowa murów miejskich,
1428 – okoliczny teren zajęty przez husytów,
1539 – pierwsza wzmianka o Starym Ratuszu w Morawskiej Ostrawie,
1556 – pożar niszczy sporą część Morawskiej Ostrawy,
w czasie wojny trzydziestoletniej miasta i zamek łupią wojska duńskie, szwedzkie i habsburskie,
1625 – plaga dżumy – ginie połowa okolicznych mieszkańców,
1747 – otwarto pierwszą pocztę w Morawskiej Ostrawie,
1763 – odkrycie pokładów węgla w dolinie Burnia,
1828 – otwarcie Huty Rudolfa (obecnie Huta Witkowice),
1847 – Morawska Ostrawa uzyskuje połączenie kolejowe z Wiedniem i Krakowem (K.u.K. Privilegierte Kaiser-Ferdinands-Nordbahn),
1869 – rusza pierwsza gazownia oraz telegraf,
1879 – budowa synagogi w Morawskiej Ostrawie,
1894 – otwarcie Domu Narodowego czeskiego,
1895 – otwarcie Domu Niemieckiego,
1900 – otwarcie Domu Polskiego,
1901 – na ulice Morawskiej Ostrawy wyjeżdża pierwszy tramwaj elektryczny (od 1894 jeździły już parowe)
1907 – rozpoczyna działalność pierwszy teatr niemiecki,
1945 – przeniesienie do Ostrawy Wyższej Szkoły Górniczej,
1949-1951 – budowa ogromnej Nowej Huty,
1955 – powstaje studio telewizyjne, drugie w Czechach (i Czechosłowacji)
1991 – powstaje Uniwersytet Ostrawski,
1994 – koniec wydobycia węgla w mieście
W Ostrawie od 1961 odbywa się rokrocznie prestiżowy mityng lekkoatletyczny – Zlatá Tretra. Miasto gościło – w 2001 – siatkarskie mistrzostwa Europy. W 2007 w Ostrawie odbywały się lekkoatletyczne mistrzostw świata kadetów, a w 2011 mistrzostwa Europy w lekkoatletyce dla sportowców do lat 23.
W mieście urodził się tenisista Ivan Lendl.
Kluby sportowe
FC Baník Ostrava obecnie występuje w 1. lidze czeskiej piłki nożnej (Gambrinus liga)
FC Vítkovice obecnie występuje w 2. lidze czeskiej piłki nożnej
HC Vítkovice obecnie występuje w extralidze czeskiej hokeja na lodzie (Tipsport Extraliga)
HC Sareza Ostrava obecnie występuje w 1. lidze czeskiej hokeja na lodzie (właściwie 2. liga)
VK Ostrava występuje w Extralidze czeskiej piłki siatkowej mężczyzn.