Karwina

Karwina (cz. Karviná, niem. Karwin) – miasto w Czechach, w kraju morawsko-śląskim, na Śląsku Cieszyńskim, nad rzeką Olzą, przy granicy polsko-czeskiej.Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana  ok. 1305 rok. Wieś znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 roku księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 lennem Królestwa Czech, w pobliżu dużo bardziej znaczącego ośrodka miejskiego jakim przez stulecia pozostawał Frysztat.Pierwsze pisemne wzmianki o terenie dzisiejszego miasta pochodzą z 1268 r. wymienia następujące istniejące tu osady: Freynastat (Fryštát), Roy (Ráj), Karwina (Karviná), Bertholdi Villa (Darkov).W 1327 r Frysztad  został  drugą książęcą siedzibą Piastów cieszyńskich. Jego korzystne położenie na szlaku handlowym z Węgier do północnej części Śląska i nad Bałtyk uczyniła z niego znany ośrodek rzemiosła i handlu. działało to oprócz zwykłych rzemeślników ponad stu płócienników.W XV w.dzięki zręcznej polityce księcia cieszyńskiego Bolka II, który zachowywał w ciągu całego okresu walk husyckich neutralność i dzięki zawarciu pokoju z husytami, Frysztad ustrzegł się najazdów wojsk husyckich. W tym okresie na akademii krakowskiej studiowało 10 studentów z Frysztadu. Szczególnie odznaczył się Piotr Mikołaj z Freynstatu (Petr Mikuláš de Freyenstat), który w 1428 r. był bakałarzem akademii krakowskiej.Za panowania ks. Bolka II nastąpił też szybki rozwój gospodarczy; jego przywilej z 1447 r. nadał miastu dziedziczne prawo milowe, warzenia, polowania na pańskim, możliwość zakładania cechów i prawo wyższego sądownictwa.Dalszy rozkwit miasta zagwarantował przywilej Kazimierzowski z 1473 r., na mocy którego zostały potwierdzone dotychczasowe przywileje miasta i zezwolono na odbywanie targów. W XVI w. rezultacie wysokiego zadłużenia Piastów cieszyńskich, ” księstwo” frysztadzkie odsprzedano staroście ziemskiemu, Václavowi Cigánowi ze Slupska, który uczynił z niego państwo stanowe. Okres wojny trzydziestoletniej XVII w.po wielkim pożarze miasta dla ludności miasta, był czasem ciężkich utrapień, epidemii i grabieży wojennych. W 1623 r. miasto opanowała wielka zaraza, która zabrała 1400 mieszkańców. Aż do końca wojny w 1648 r. miasto było zajęte przez Duńczyków i Szwedów. Po przegranej bistwie pod Białą Górą nastały czasy nietolerancji religijnej, a w następstwie prześladowania protestantów ród Cigánów musiał pod przymusem w 1637 r. odsprzedać Frysztad. Ciężka sytuacja gospodarcza w następstwie wojen śląskich w latach 1740-45 pogarszała się. Ucisk poddanych  doprowadził w 1766 r. do największego w regionie buntu chłopów. Na czele zaburzeń stanął gospodarz Ondra Foltýn ze Starego Miasta, które stało się ogniskiem rebelii. Skutkiem tych wydarzeń było wydanie nowego patentu robotniczego. Kolejne radykalne reformy zostały przeprowadzone w następstwie postępującego kapitalizmu; w 1781 r. zniesiono poddaństwo i zalegalizowano swobody religijne dla wyznania ewangelickiego. W 1792 r. Frysztad został zakupiony przez hrabiowski ród Larischów – Mönnichów. Zasadniczy zwrot w rozwoju miasta i całego regionu przyniosło odkrycie w 1776 r. węgla kamiennego, a wydobycie  podjęto w 1794 r. Z rozwojem wydobycia wiązał się z rozwój t koksownictwa i hutnictwa. Polepszyły się warunki transportowe poprzez wybudowanie Kolei Północnej Ferdynanda w 1847 r. i Kolei Koszycko – Bogumińskiej w 1871 r.Powstają nastepujące kopalnie kopalnie:1856 – Jan, Jindřich, Františka, 1852 – Gabriela, 1862 – Karel,  1871 – Hlubina, 1883 – Hohenegger, Austria (Barbora) .W latach 60. XIX w. została wybudowana przy kopalni Jan – Karel koksownia, kolejna w 1899 r. przy kopalni Hohenegger. Oprócz tego powstały inne, mniejsze zakłady: browar Larisch – Mönnichůów, gorzelnia i rafineria spirytusu, tartak, piekarnia, elektrownia miejska (1902 r.). W  1917 r. wybudowano fabrykę wagonów i  fabrykę śrub.  Z początkiem XX w. Karwina pod względem potencjału ekonomicznego stała się znacznym ośrodkiem przemysłowym w całej monarchii austro-węgierskiej. Po powstaniu Republiki Czechosłowackiej Karwina została w 1923 r. podniesiona do rangi miasta. W latach 1938-39 cała Ziemia Cieszyńska znalazła się w granicach Polski, a w 1939 r. włączono ją do Rzeszy Niemieckiej. W kwietniu 1944 r. gminy Frysztad, Karwina, Darkov, Raj i Stare Miasto władze niemieckie połączyły w jedno miasto pod nazwą Karwin – Freistadt a od 1948 r. przyjeto jedną nazwę  Karwina (Karviná).