WIELKI POŁOM /Velky Polom/– 1067 m n.p.m.(mapa) Wielki Połom stanowi kulminację pasma Połomów, które jest częścią Beskidu Śląsko-Morawskiego. Pasmo Połomów rozciąga się równoleżnikowo na przestrzeni prawie 20 km od Przełęczy Jabłonkowskiej /Jablunkovsky prusmyk/ (551 m n.p.m.) na zachodzie do szczytu Biały Krzyż /Bily Kriż/ (943 m n.p.m.)na wschodzie. Wysokość powyżej 1000 metrów w paśmie tym osiągają jeszcze szczyty: Mały Połom /Maly Polom/ (1060 m n.p.m.) ; Burków Wierch (Burkov vrch) /1031 m n.p.m./; Czubanow /Cubanonov/ (1011m n.p.m.) . Pasmo to było również na przestrzeni kilku wieków południową granicą Księstwa Cieszyńskiego. Obecnie stanowi granicę miedzy Czechami a Słowacją. Grzbietem tym biegnie też europejski wododział wód między Morzem Bałtyckim a Czarnym. Wielki Połom jest turystycznie dostępny z kilku miejscowości. Można na niego wyjść idąc od strony czeskiej z Mostów koło Jabłonkowa / Mosty u Jablunkova/, Górnej/Horni/ lub Dolnej/Dolni/ Łomnej / Lomna/, Boconowic /Bocanovice/ oraz z Morawki /Moravka/ a od strony słowackiej najłatwiej jest dostępny z Korchanowca (Korchanovci). Najciekawszym, choć nie najkrótszym, szlakiem wiodącym na Wlk. Połom jest trasa wiodąca z Mostów koło Jabłonkowa. Dojazd pociągiem z Czeskiego Cieszyna (Cesky Tesin) lub samochodem drogą E75 /11/ – przed Mostami uwaga na zjazd do miejscowości. Wędrówkę rozpoczynamy na stacji kolejowej. Idziemy szlakiem czerwonym w kierunku zachodnim – przeciwnym do głównego wyjścia ze stacji kolejowej. Początkowo idziemy asfaltową drogą wśród zabudowań – wiele z nich to rekreacyjne domki. Po przejściu 1 km / Zuzana u Chaty/ (580 m n.p.m.) skręcamy w lewo, schodząc z asfaltowej drogi. Podchodzimy coraz bardziej stromo, najpierw polną ubitą drogą, potem ścieżką przez las. Spoglądając za siebie widoki na Girową /Girova / (840 m n.p.m.), na dalszym planie fragment pasma granicznego Beskidu Ślaskiego. W dalszej drodze przecinamy leśną drogę, po której przebiega trasa rowerowa na Wlk. Połom i przechodzimy obok niewielkiej osady górskiej Kiczera/Kycera/, dochodząc wkrótce do schroniska pod Skałką /Skalka/ (910 m n.p.m.). Obecny budynek schroniska został oddany do użytku w 2000 roku w miejsce starego z 1928 roku, który podczas prac renowacyjnych spalił się w 1998 roku. Za nami 4 km trasy. Do schroniska na Skałce dochodzi też liczący 6,5 km żółty szlak z Boconowic przez Wlk. Łąkę /Velka Louka/ (797 m n.p.m.). Po krótkim podejściu na grzbiet idziemy praktycznie po odcinku równej leśnej drogi mijając niewyróżniające się wzniesienie Kościółków /Kostelky/ (953 m n.p.m.) po obu stronach liczne przecinki leśne zrobione pod trasy narciarskie w kierunku południowym, raz po raz odsłaniające widoki na dolinę Łomnej, po przejściu ok. 1 km od schroniska na Skałce schodząc ze szlaku i skręcając w lewo w kilka minut możemy dojść do schroniska „Severka”. Pod Kościółkami do naszego czerwonego szlaku dochodzi, biegnący prawie cały czas terenem leśnym, niebieski szlak z Dolnej Łomnej – 5km. Podążając dalej po przejściu 1 km dochodzimy do schroniska „Kamenna Chata”. Nieopodal schroniska stoi nowo wybudowana w 2011 roku w miejsce starej z 1924 r. zniszczonej wieży, wieża widokowa „Tetrev” (944 m n.p.m.) Wieża ma 10 m wysokości. Na platformę widokową na wysokości 7m można wyjść po 40 krętych schodach, Z wieży roztaczają się piękne widoki : w kierunku płn.- zach. na Beskid Śląsko-Morawski z Upłazem na pierwszym planie oraz Slawiczem /Slavic/, pasmem Ropicy i Kozubową /Kozubova/ na planie dalszym. W kierunku płd.-wsch. przy dobrej widoczności widać Beskid Żywiecki z Wielką Raczą, na lewo od niej Tatry Zachodnie , na prawo Góry Choczańskie z Wielkim Choczem i grzbiet Małej Fatry. Wieża widokowa otwarta jest w godzinach od 8.00 do 20.00 w sezonie letnim i od 10.00 do 15.30 w sezonie zimowym. W środku można też obejrzeć tablice poświecone faunie i florze występującej na odwiedzanym przez nas terenie. Należałoby wspomnieć, że w czasie naszej wędrówki przechodzimy niedaleko granic rezerwatów „Mionszy” , „Upłaz” i „Velky Polom” , które chronią jedne z ostatnich obszarów pierwotnej, jodłowo-bukowej puszczy karpackiej. Po przejściu w leśnym terenie dalszego kilometra dochodzimy do rozstaju pod Wlk. Połomem (1005 m n.p.m.). Kiedyś szlak czerwony szedł stąd dalej aż na sam szczyt, tak też zaznaczony jest na starszych mapach. Obecnie trawersuje on wierzchołek od strony słowackiej nie przechodząc przez niego i dochodzi z powrotem do granicy za szczytem Wlk. Połomu tuż przed kapliczką pod Murzynkowym Wierchem/Murinkovy vrch/ (940 m.n.pm.). Chcąc wyjść na Wielki Połom trzeba teraz iść słowackim niebieskim szlakiem ok. 1 km drogi. Szlak ten w przeciwną stronę prowadzi do wsi Korchanovci na Słowacji – czas przejścia nieco ponad 1 godzinę. Podchodzimy dalej kamienistą ścieżką, niezbyt stromo, niebieskim szlakiem na szczyt Wielkiego Połomu. W kilku miejscach jak i na samym szycie możemy oglądać wychodnie skalne. Skały te zbudowane są z piaskowca istebniańskiego. Na szczycie znajduje się nieokazały, zrobiony z drewnianych drągów krzyż. Przez przerzedzony las otwierają się widoki ma Małą Fatrę. Z wierzchołka ścieżka już bez znaków – na drzewach można jeszcze dostrzec zamalowane czerwone znaki szlaku, który wcześniej był tędy poprowadzony – sprowadza nas do kapliczki pod Murzynkowym Wierchem. Po drodze widoki na Sawicz, Kozubową i Ostry. Chcąc być w zgodzie z przepisami o ochronie przyrody należałoby się jednak wrócić do rozstajów pod Połomem i wcześniej opisanym trawersem dojść pod kapliczkę. Kapliczka ta jest kamienną, stylizowaną na romańską niedużą budowlą z 1936 roku. Pierwotnie w tym miejscu w 1910 roku dr Narożny postawił drewnianą kapliczkę z cudowną wodą, po uzdrowieniu swojej cioci w czasie wycieczki na Wielki Połom. Dalej czerwony szlak wiedzie leśną ścieżką z bardzo ograniczonymi widokami do rozstajów pod Małym Połomem – 7km i do Białego Krzyża -12km od Murrzynkowego Wierchu. Za Białym Krzyżem rozpoczyna się już pasmo Zadnich Gór/Zadni Hory/. My jednak naszą wycieczkę skończymy w Górnej Łomnej, do której sprowadza nas z Murzynkowego Wierchu żółty szlak. Do pierwszego przystanku autobusowego w przysiółku Przelacz /Prelac/ (681m n.p.m.) trzeba przejść w dół leśna wąską ścieżką, która później wychodzi na asfaltową drogę jeszcze 2 km. Chcąc znaleźć się w centrum wsi trzeba przejść jeszcze ok. 2km. W Górnej Łomnej warto zobaczyć neogotycki kościół rzymskokatolicki pw. Podwyższenia Św, Krzyża z 1896 roku, gdzie odprawia się msze św. po polsku, czesku i słowacku, Nieopodal znajdują się grota Matki Bożej z Lourdes z 1970 r. ze źródełkiem z „dobrą wodą”, Droga Krzyżowa z rzeźbionymi stacjami z 1994 roku oraz klasztor Karmelitów Bosych z 2000 roku, którzy opiekują się tym miejscem kultu, sprowadzeni z Polski w 1990 roku. Z Górnej Łomnej możemy się wydostać tylko samochodem lub autobusem. Kursują tu autobusy z Nawsia – Jabłonkowa. Dobrym rozwiązaniem przyjeżdżając własnym samochodem jest przyjazd do Nawsia na stacje kolejową, zostawienie tam auta, podjechanie do Mostów pociągiem i powrót autobusem z Górnej Łomnej. Proponowana wycieczka liczy około 14 km. W zależności od kondycji fizycznej i szczegółowości poznania atrakcji na trasie powinna nam zająć od 4 do 5 godzin. Wielkość przewyższenia niecałe 600 metrów. Możemy zdobyć 20 pkt. do klasyfikacji na odznakę GOT.
Wielki Połom